Bir gün ABD’de bir genç sosyal medyada Quiet Quitting adıyla bir video yayınladı ve kavramla ilgili olaylar aniden gelişiverdi. Kavram, dilimize “sessiz istifa” olarak geçti ve çeşitli mecralarda yayıldıkça birçok kişi aslında bu kavrama yabancı olmadığını anladı. Peki son zamanlarda özellikle insan kaynakları alanında içerik üretenlerin dilinde olan ve Linkedin’de de tartışılan sessiz istifa tam olarak ne demek?
Sessiz istifa, kişinin çalıştığı işte fazladan çaba göstermenin bir karşılık bulmayacağını anlaması ve mümkün olan en az çabayla işine devam etmesi olarak tanımlanabilir. (Özer, 2022) Sessiz istifa bir haldir, belki de tükenmişlik halinin kabul edilebilir tarafıdır. Bu hal içinde çalışmaya devam eden kişi sadece yapmak zorunda olduğu şeyleri yaparken mesai saatlerinin dışında asla çalışmaz ve herhangi bir ek sorumluluk almak istemez.
Gelen Her Yeni Talep Bir Yük
Tükenmişlik sendromunun yoğun olarak görüldüğü özel sektör çalışanları, uzun mesailer, kaldırabileceklerinden fazla iş yükü, düşük maaş gibi sebeplerle işte geçirdikleri zamanı bir an önce sonlanmasını istedikleri bir kum saati gibi görüyorlar.
Tükenmişlik sendromunu sonuna kadar yaşayan çalışanlar, hafta sonuna ya da akşam saatlerine koyulan toplantıları verimsiz buluyor ve bu nedenle hiçbirine ya katılmak istemiyorlar ya da zorunlu olduklarında örgütsel bağlılık sebebiyle değil aidiyet duygusundan tamamen uzak bir cezalandırılma korkusuyla katılıyorlar. Bu durum çalışanların verimliliğini negatif yönde etkilerken onları sessiz istifaya iyice yakınlaştırıyor. Katlanamayanlar ise işi bırakıyorlar.
Sessiz İstifa 5’lisi
- Güven eksikliği
- Tutarlılık eksikliği
- Değerli hissetme eksikliği
- Aidiyet eksikliği
- İletişim eksikliği
Mobbing, Takdir Görmemek, Ayrımcılık, Dedikodu
Yönetici ve ekip arkadaşlarıyla iletişim sorunları yaşayan sessiz istifa etki alanındaki çalışanlar önce iletişim kurmaktan vazgeçiyor. Anlatmaya çalışsalar da daha önce anlaşılmamış, reddedilmiş kişiler, bulundukları örgüt kültüründen zihinsel bir kopuş yaşıyor. Aidiyet eksikliği yaşarken mobbinge uğrayan ve takdir görmeyenler ise önce yaptıkları işi sonra kendilerini değersiz görüyor. Bu verimsizlikle işten çıkartılmayan veya kendi isteğiyle ayrılmayan çalışanların gözünde işverenin desteğini göremeyecekleri bir ortamda çalıştıkları düşüncesini güçlendiriyor. (Önder, 2022) Çalıştıkları ortamda dedikodu ve ayrımcılık da varsa kişilerin iyi bir iş yeri algısındaki kavramlarla tutarlı olmayan bu durum güven eksikliği yaratıyor.
Özellikle yöneticilerden kaynaklı sessiz istifa sebeplerini şu şekilde özetleyebiliriz:
- Yöneticinin başka çalışanlar hakkında onur ve motivasyon kırıcı sözler söylediğini duymak
- Ücret adaletsizliği
- Yöneticinin verdiği sözleri tutmaması
- Ahlak ve etik kuralların uygulanmadığı iş ortamı yaratılması
- Ortada örgüt kültürüne ait bir sorun varken sorunun sorumluları yerine başkalarının cezalandırılması
- Çalışanlardan bazılarını görmezden gelmek ya da küçük görmek
- İfade edilen rahatsızlıklar karşısında narsist bir tutum benimsemek
- Eleştirel olup takdir etmemek
Bir Başkaldırı Olarak Sessiz İstifa
Kapitalist düzen içinde bakıldığında sessiz istifanın tabiri caizse “ne kadar ekmek o kadar köfte” tavrını geliştirdiğini söylemek mümkün. Çalışan ile çalışmayanın, işine sahip çıkanla işten kaçanın ayrışmadığı vahşi bir çalışma düzeninde işini kaybetmeden sessiz bir direniş geliştirmek bir çeşit mental bir güç göstergesi. “İşimi yaparım, paramı alırım, gerisine karışmam” mantığı çalışanın ruhsal sağlığını korumasında bir kalkan oluştursa da bu durum kurum açısından uzun vadede kayıplara sebep oluyor.
İşine sahip çıkan, inisiyatif beklerken eleştirilen, zam beklerken alamayan çalışanlar iş ortamında fiziksel olarak bulunsa da kafalarında her şeyi bitirmiş oluyorlar.
İnsan değerli.
İnsan yetenekli.
İnsan tek.
Önemli olan bu değeri, yeteneği ve tekliği ortaya çıkarabilecek alanlarda adaletli, huzurlu ve güvenle çalışabilmek. Sessizce tükenmek yerine kocaman bir motivasyonla yeni şeyler üretmeyi başarabilmek!
Kaynakça :
Duman, C. (2022). “Büyük istifadan sonra sesssiz istifa”. Independent Türkçe, https://www.indyturk.com/node/547061/t%C3%BCrki%CC%87yeden-sesler/b%C3%BCy%C3%BCk-istifadan-sonra-sessiz-istifa
Önder, N. (2022). “Herkesin konuştuğu sessiz istifa”. Marketing Türkiye, https://www.marketingturkiye.com.tr/haberler/sessiz-istifa-nedir/
Özer, Y. (2022). “Gürültülü sessizlik”. Dünya, https://www.dunya.com/kose-yazisi/gurultulusessizlik/670372
Youthall (2022). “Sessiz istifa nedir?”. Sessiz İstifa Araştırma Raporu, 1, 2-5
